Saturday, April 12, 2025
HomeNewsUrukiko Rukuru Rwanze Gufungura by’Agateganyo Dr. Kizza Besigye n’Umujyanama we

Urukiko Rukuru Rwanze Gufungura by’Agateganyo Dr. Kizza Besigye n’Umujyanama we

Date:

11 Mata 2025 – Kampala, Uganda — Urukiko Rukuru rwa Uganda rwafashe icyemezo cy’uko Dr. Kizza Besigye, umwe mu banyapolitiki bazwi cyane batavuga rumwe n’ubutegetsi bwa Perezida Yoweri Museveni, agomba gukomeza gufungwa mu gihe iperereza ku byaha bikomeye akurikiranyweho rigikomeje. Ibi byatangajwe n’umucamanza Rosette Comfort Kania kuri uyu wa Gatanu, tariki ya 11 Mata 2025, mu rubanza rwari rutegerejwe cyane na rubanda ndetse n’imiryango mpuzamahanga iharanira uburenganzira bwa muntu.

Dr. Besigye, wigeze kuba umuganga wa Museveni mbere y’uko amuhinduka umwe mu banzi be ba politiki, yashinjwe ibyaha bikomeye birimo kugambanira igihugu no gutegura umugambi wo gukura Perezida Museveni ku butegetsi mu buryo bunyuranyije n’amategeko. Ibyo byaha byemejwe ko bihuriye n’ibikorwa byabereye imbere mu gihugu no hanze yacyo, bigatuma iperereza rikomera kandi risaba igihe kirekire.

Ibyabaye mbere y’ifungwa

Mu Ugushyingo 2024, Dr. Besigye yatawe muri yombi ubwo yari i Nairobi muri Kenya aho yari yitabiriye umuhango wo kumurika igitabo cy’umunyapolitiki Martha Karua. Kuva icyo gihe, we n’umujyanama we Hajj Obeid Lutale bafunzwe mu buryo bw’agateganyo, aho bashinjwa kugira uruhare mu bikorwa bigamije guhungabanya umutekano w’igihugu cya Uganda.

Abunganira Besigye mu mategeko bari basabye ko afungurwa by’agateganyo, bagaragaza impamvu zirimo ibibazo by’ubuzima ndetse n’ubushake bwe bwo gutanga ingwate ikomeye. Mu iburanisha, Besigye ubwe yagaragaje ko gufungwa kwe gishingiye ku mpamvu za politiki aho atari we wa mbere muri Uganda uhohoterwa binyuze mu mategeko aziguye.

Umwanzuro w’urukiko

Umucamanza Rosette Comfort Kania yavuze ko nubwo impamvu z’uburwayi zatanzwe na Besigye zifite ishingiro, uburemere bw’ibyaha aregwa butamwemerera gufungurwa by’agateganyo. “Ibyaha bikekwa ko byakorewe ahantu hatandukanye muri Uganda no mu bihugu birimo Kenya, u Busuwisi n’u Bugereki, bisaba ubushishozi buhambaye mu iperereza,” yavuze Kania. Yakomeje agaragaza ko Besigye, aramutse afunguwe, ashobora kubangamira imigendekere myiza y’iperereza rigikomeje.

Kania yashimangiye ko inzego z’ubutabera za Uganda zifite inshingano yo kurinda umutekano w’igihugu, ndetse no kugenzura ko abakekwaho ibyaha bikomeye batagira uruhare mu kuyobya iperereza cyangwa guhungabanya ibimenyetso.

Ingaruka za politiki n’impaka ku butabera

Iki cyemezo cyateje impaka ndende mu banyapolitiki n’abasesenguzi muri Uganda, aho benshi babona gufungwa kwa Besigye nk’igikorwa cy’umugambi mugari w’ubutegetsi wo gucecekesha abatavuga rumwe nabwo. Mu myaka myinshi ishize, Dr. Besigye yagaragaye nk’umwe mu mpirimbanyi zikomeye z’ubwisanzure bwa politiki, kandi yahatanye na Perezida Museveni mu matora atandukanye kuva mu 2001, agatsindwa buri gihe mu matora abaye mu buryo bukemangwa na benshi.

Bamwe mu banyamategeko n’imiryango itegamiye kuri leta barimo Human Rights Watch na Amnesty International, bamaganye uburyo Uganda ikomeje gukoresha inzego z’ubutabera mu nyungu za politiki. Bavuga ko gukomeza gufunga Besigye nta rubanza rurarangira bibangamiye ihame ry’ireme ry’ubutabera, kandi bishobora gutiza umurindi guhohotera abandi banyapolitiki batavuga rumwe n’ubutegetsi.

Ibikurikira

Ubu, Besigye na Lutale bakomeje gufungwa mu gihe urukiko rwasabye ko iperereza rikomeza gukorwa ku rwego mpuzamahanga. Bivugwa ko hari amakuru yafashwe mu bihugu by’amahanga bifitanye isano n’icyaha cyo kugambanira igihugu. Ibyo bishobora gusaba ubufatanye n’inzego z’iperereza z’ibihugu byavuzwe.

Nta gihe ntarengwa cyatanzwe n’urukiko ku gihe iperereza rizarangirira, ibintu bikomeje gutera impungenge abafana ba Besigye n’imiryango y’abaharanira uburenganzira bwa muntu, bavuga ko adafite uburyo bwo kwiregura mu mucyo igihe azaba akomeje gufungwa mu gihe kitaramenyekana.

Impamvu y’ingenzi

Iki kibazo kigaragaza imbogamizi zihari mu miyoborere ya Uganda, aho ubwisanzure bwa politiki n’iyubahirizwa ry’uburenganzira bwa muntu bikomeje gushidikanywaho. Abasesenguzi bavuga ko imikorere nk’iyi igira ingaruka ku isura ya Uganda mu ruhando mpuzamahanga, by’umwihariko mu mibanire n’abaterankunga n’imiryango iharanira uburenganzira bwa muntu.

Nubwo Leta ya Uganda ishimangira ko irengera amahoro n’umutekano w’igihugu, abenshi mu banyagihugu no mu bayobozi bo mu karere babona ko gukomeza gufunga abantu batavuga rumwe n’ubutegetsi bishobora gusenya icyizere mu butabera, ndetse bigatiza umurindi ubushyamirane bwa politics

AFRIZUM News https://afrizum.com/wp-content/uploads/2025/04/bes-1ccf0-1.jpg
spot_img

Minisitiri w’Ububanyi n’Amahanga w’u Rwanda asanga kudasobanukirwa ikibazo cya RDC ari byo bituma u Rwanda rushinjwa gufasha M23

Antalya, Turukiya – Minisitiri w’Ububanyi n’Amahanga n’Ubutwererane w’u Rwanda,...

KWIBUKA 31: “ubufatanyacyaha mukwanga guhagarika Jenoside”

Minisitiri w'Ubumwe bw'Abanyarwanda n'Ubwiyunge, Dr. Bizimana, mu ijambo yagejeje...
spot_img

Subscribe

- Never miss a story with notifications

- Gain full access to our premium content

- Browse free from up to 5 devices at once

Latest stories