Washington D.C. – Mu gihe akarere k’Ibiyaga Bigari kakomeje guhura n’ibibazo by’umutekano muke, amasezerano y’amahoro yasinywe hagati y’u Rwanda na Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo (RDC) ni intambwe nshya ishimangira icyerekezo gishya cy’imikoranire, ubufatanye no kwimakaza ituze rirambye.

Aya masezerano yasinyiwe i Washington D.C. mu ruhame rw’Umunyamabanga wa Leta ya Amerika ushinzwe ububanyi n’amahanga, Marco Rubio, ahagarariwe n’inzego zitandukanye zirimo abahagarariye Qatar, Togo n’Umuryango wa Afurika Yunze Ubumwe.
Mu ruhande rw’u Rwanda, yasinywe na Minisitiri w’Ububanyi n’Amahanga, Amb. Olivier Nduhungirehe, naho ku ruhande rwa RDC asinywa na Minisitiri w’Ububanyi n’Amahanga, Thérèse Kayikwamba Wagner.
Ingingo z’ingenzi mu masezerano
Aya masezerano arimo ingingo zikomeye zigamije gusubiza umutekano mu karere, zirimo:
- Gusenya umutwe wa FDLR
- Gukuraho ingamba z’ubwirinzi z’u Rwanda
- Kubahana no kubungabunga ubusugire bw’ibihugu byombi
- Kwirinda ubushotoranyi
- Gucyura impunzi mu buryo buboneye

Amb. Nduhungirehe yatangaje ko u Rwanda rwiteguye gushyira mu bikorwa ibyo rwiyemeje, ariko agaragaza impungenge zishingiye ku mateka agaragaza ko amasezerano nk’aya akunze kudashyirwa mu bikorwa.
“U Rwanda rwiteguye gukorana na RDC kugira ngo rushyire mu bikorwa ibyo twiyemeje. Tugomba kwemera ko hari ugushidikanya gukomeye mu karere kacu kuko amasezerano yabanje menshi atigeze ashyirwa mu bikorwa.”
Ubufatanye bushya n’icyizere cy’ubukungu
Mu ijambo yavugiye muri White House nyuma yo gusinya amasezerano, Amb. Nduhungirehe yashimye uruhare rwa Amerika, anavuga ko aya masezerano afite umwihariko w’uko ashingiye no ku bufatanye mu by’ubukungu.
“Twizera ko imikoranire mu by’ubukungu izafasha u Rwanda na RDC kugira ubufatanye burambye. Aka karere gafite umutungo kamere n’amahirwe y’ubucuruzi, tugomba guharanira ko ayo mahirwe ahora mu biganza by’abaturage.”
Perezida Trump: “Nidatubahirizwa, hazabaho ibihano”
Perezida wa Leta Zunze Ubumwe za Amerika, Donald Trump, yakiriye impande zombi nyuma y’isinywa ry’amasezerano, anagira icyo avuga ku bibazo by’iyubahirizwa ryayo.
“Aya masezerano agomba kubahirizwa. Nibatabikora, hari ibihano bikomeye bizafatwa. Ariko ndabizeye, barabizi ko bagomba kubikora.”
Yakomeje avuga ko ubufatanye bwa Amerika butazahagarara, ko izakomeza guherekeza impande zombi kugeza amasezerano agize umusaruro w’amahoro arambye.
Abasesenguzi baracyafite impungenge
Nubwo ibyishimo byari byinshi nyuma yo gusinya amasezerano, hari abakomeje kwibaza uko ingingo zivuga ku gusenya umutwe wa FDLR zizashyirwa mu bikorwa, cyane cyane ko igisirikare cya RDC kitagaragaza ubushobozi buhagije bwo guhangana n’uyu mutwe w’ingabo zifatwa nk’iziruta iza leta.
Guverineri wungirije wa Kivu y’Amajyaruguru igenzurwa na AFC/M23, Willy Manzi, yabwiye itangazamakuru ati:
“Ni ikibazo gikomeye. Igisirikare cya Congo cyanze gutsinsura FDLR imyaka myinshi, biragoye kwemera ko ubu bushobozi buhari. Birasa n’aho RDC yemeye ibintu bidashoboka.”
Umusozo: Ese aya masezerano azahindura amateka?
Aya masezerano aje mu gihe akarere gahangayikishijwe n’imvururu ziterwa n’imitwe yitwaje intwaro, imikoranire mibi hagati y’ibihugu bituranye, n’ubucuruzi butemewe bw’amabuye y’agaciro. Niba koko impande zombi zishishikajwe no gushyira mu bikorwa ibyo zasinyiye, aya masezerano ashobora kuba inzira nshya iganisha ku mahoro arambye n’ubukungu bwagutse.
Amerika n’abandi bafatanyabikorwa bakomeje gusabwa kuba hafi, kugira ngo iyi ntambwe idasubira inyuma nk’uko byagenze mu masezerano yabanje.